Fullyrðing Bjarna Benediktssonar, fjármálaráðherra og formanns Sjálfstæðisflokksins, í Kryddsíld Stöðvar 2, um að aðeins 1% starfi á lágmarkstaxta er röng. Þá eru skýringar ráðherra frá því á fimmtudag um hvað hann vildi meina ekki í samræmi við ummælin. Þrátt fyrir þetta sakar ráðherra þá sem leiðréttu röng ummæli hans um stöðu launafólks um að vera fólk „eftirsannleikans“.
Kallar heildarlaun taxta
„Í þættinum var ég spurður að því hvort ég gæti dregið fram lífið á lægstu launum. Vísað var til þess að margir á vinnumarkaði hefðu ekki úr öðru að spila en lægstu launum og það væri mjög erfitt að ná endum saman við þær aðstæður. Spurningunni svaraði ég neitandi. Ég treysti mér ekki til að reka heimilið fyrir eingöngu lægstu taxta,“ skrifaði ráðherra. „Í framhaldinu velti ég upp þeirri spurningu hve margir væru að draga fram lífið á lægsta taxta eingöngu. Ég spurði:,,Hvað er hátt hlutfall fullvinnandi á Íslandi sem starfar á lægsta taxta, á 300.000 krónum?“ Þessari spurningu svaraði ég með því að benda á að: ,,Samkvæmt tölum Hagstofunnar er það 1% af vinnumarkaðinum sem starfar á 300.000 króna lágmarkstaxtanum.““
Rangtúlkar gögnin hugmyndum sínum í hag
Gögnin sem ráðherra vísar á vef Hagstofunnar segja ekki til um það hvort fólk starfar á lágmarkstaxta líkt og Bjarni heldur fram. Þvert á móti vísa gögnin til heildartekna launamanna í fullu starfi. Þar kemur vissulega fram að aðeins um 1% er með 300 þúsund krónur eða minna á mánuði. Hins vegar segir það ekki til um hvort fólk starfar á lægsta taxta eður ei. Launataxtar eru samkomulag um launakjör og réttindi launafólks í sambandi þeirra við atvinnurekendur. Einstaklingar sem starfa á lágmarkstaxta geta verið í fleiri en einni vinnu, starfað utan dagvinnutíma sem hækkar laun þeirra og jafnvel tekið sér árstíðarbundin störf. Gögnin sem ráðherra vísar til sýna því alls ekki að „ 1% af vinnumarkaðinum sem starfar á 300.000 króna lágmarkstaxtanum.“ Gögnin sýna fram á heildartekjur. Þá er vert að taka fram að þau ná aðeins til starfsfólks fyrirtækja með 10 starfsmenn eða fleiri og undanskilja ákveðnar atvinnugreinar. Ályktanir ráðherra út frá gögnunum eru því ekki samræmi við upplýsingarnar sem þar birtast þótt þær styðji heimsmynd ráðherra.
Sakar hreyfingar launafólks um skort á tryggð við staðreyndir
Vilhjálmur Birgisson, formaður Verkalýðsfélags Akraness, svaraði fullyrðingu Bjarna í Kryddsíldinni skömmu eftir að þær féllu og vísaði til gagna frá Hagstofunni um að 50 prósent verkafólks væru með grunnlaun um og undir 300 þúsund krónum. Stefán Ólasson, félagsfræðiprófessor við Háskola Íslands og sérfræðingur hjá Eflingu stéttarfélagi, benti á í grein sem birtist í Kjarnanum að samkvæmt launarannsóknum Hagstofunnar hefðu tæplega 40 prósent fullvinnandi verkafólks verið með umsamin lágmarkslaun eða minna í grunnlaun árið 2017 og alls um 20 prósent á almenna vinnumarkaðnum. Í skýringum Bjarna á því hvað hann hafi ætlað sér að segja lætur ráðherra ekki nægja að leiðrétta eigin röng ummæli heldur sakar forystu stéttafélaganna um skort á tryggð við staðreyndir. „Engu að síður sé ég að einstaka talsmenn launþega stíga fram og þykjast ætla að hrekja þennan málflutning. Það er ýmist gert með því að segja það villandi að tala um þessar staðreyndir og hefja svo umræðu um eitthvað allt annað, grunnlaun, raunlaun eða, líkt og Vilhjálmur Birgisson verkalýðsleiðtogi hefur nú gert, að hafa rangt eftir mér og fella svo dóm um þá vitleysu. Það er rangt sem Vilhjálmur segir að ég hafi haldið því fram að 1% verkafólks tæki laun eftir lægstu launatöxtum,“ skrifar Bjarni. Þessi fullyrðing er röng. Fjármálaráðherra hélt því fram að 1% launafólks í fullu starfi væri á lægstu töxtum. „Árið 2016 var orðið ,,post-truth” valið orð ársins af Oxford orðabókinni. Samkvæmt skilgreiningu orðabókarinnar er ,,post-truth” (á íslensku stundum þýtt eftirsannleikur) það ástand þegar hlutlægar staðreyndir skipta minna máli í mótun almenningsálitsins en það sem höfðar til tilfinninga og persónulegra skoðana,“ skrifar ráðherra í svari sínu. Þá telur Bjarni rangtúlkanir sínar á gögnum „ekki [sína] skoðun. Þetta er staðreynd“ og vitnar til gagna Hagstofu sem hann oftúlkar og sýnir ekki fram á það sem hann fullyrðir né fullyrti í Kryddsíldinni.
Rangtúlkar ítrekað opinber gögn heimsmynd sinni í hag
Þetta er ekki í fyrsta sinn sem fjármálaráðherra gerist sekur um að rangtúlka opinber gögn til að þvæla umræðu um afleiðingar eigin stjórnmála. Árið 2016 gaf Bjarni í skyn að 70% vinnandi fólks sé raunar baggi á ríkissjóði í tilliti tekjuskatts. „Nettótekjur ríkisins af fyrstu 70% framteljanda (raðað eftir tekjum) eru neikvæðar í tekjuskattskerfi einstaklinga að teknu tilliti til útsvarsgreiðslna og vaxta- og barnabóta,“ skrifaði hann á Facebook í október 2016. Viðbrögðin koma í kjölfar gagnrýni á Bjarna vegna þess að skattbyrði hefur hækkað hjá öllum tekjuhópum nema tekjuefsta fimmtungnum. Fullyrðing ráðherra er röng og gögnin sem hann benti á þá gáfu þvert á mót til kynna að tekjuhæstu 50% launamanna standi undir tekjuskattskerfinu.
Additionally worry about your performance anxiety can buy generic tadalafil only makes your PE worse. It improves erection quality for deeper penetration into her genital passage. buy generic levitra http://greyandgrey.com/wp-content/uploads/2018/07/Danin.pdf Fatigue, tiredness and exhaustion are also managed in an levitra 60 mg effective way.g. Every strip canadian viagra store see that includes medicines for a dose of 21 days.
Sagði ósatt um niðurstöðu aflandsskýrslu
Í febrúar árið 2017 sagði Bjarni Benediktsson í pontu þingsins að í skýrslu um aflandseignir Íslendinga væri „ekkert sérstakt sem skýrslan bendir á að stjórnvöld hafi látið undir höfuð leggjast að gera“. Fullyrðing sem er röng. Í skýrslunni er þvert á móti að finna gagnrýni á stjórnvöld fyrir að hunsa ráðleggingar sérfræðinga um nauðsyn þess að innleiða svokallaða CFC-löggjöf á Íslandi. Í skýrslunni er er bent á að slíkar reglur hefðu líklega komið í veg fyrir að aflandsvæðingin sem upplýst var um í Panamaskjölunum og staðfesti að þrír ráðherrar þáverandi ríkisstjórnar áttu aflandsfélag; Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, Bjarni og Ólöf Nordal.
Ósannindi um Íslandspóst
Í tilkynningu á vef Fjármálaráðuneytisins frá 14. september síðastliðnum var dregin upp röng mynd af fjármálum Íslandspósts. „Í tilkynningunni er lausafjárvandi fyrirtækisins rakinn til þess að tekjur af bréfasendingum vegna alþjónustu hafi dregist saman. Raunin er hins vegar sú að bréfasendingar innan einkaréttar hafa skilað Íslandspósti viðvarandi hagnaði undanfarin ár auk þess sem Póst- og fjarskiptastofnun staðfesti fyrr á árinu að rekstrarvandi Íslandspósts væri ekki tilkominn vegna alþjónustuskyldna,“ segir í frétt Stundarinnar af málinu. Ráðherra er persónugerð ráðuneytisins og ber því ábyrgð á öllum gjörðum ráðuneytisins. Í þessu tilfelli er þó vert að benda á að pólitískur aðstoðarmaður Bjarna er í stjórn Íslandspósts og að þessar röngu upplýsingar voru settar fram sem rökstuðningur fyrir neyðarláni af hálfu ríkis til Íslandspósts. „Tekjur af bréfasendingum vegna alþjónustu hafa dregist saman á sama tíma og dreifikerfið hefur stækkað með fjölgun íbúða og fyrirtækja, en auknar tekjur af pakkasendingum hafa ekki dugað til að vega upp á móti samdrætti í bréfasendingum,“ segir í tilkynningu fjármálaráðuneytisins. „Þessi þróun hefur haft neikvæð áhrif á efnahag og lausafjárstöðu félagsins.“ Fullyrðingarnar ganga t.d. í berhögg við upplýsingar sem koma fram í ákvörðun Póst- og fjarskiptastofnunar frá 23. janúar síðastliðnum um fækkun dreifingardaga á pósti. Þar tekur stofnunin fram að Íslandspóstur hafi fengið magnminnkun innan einkaréttar að fullu bætta í gegnum gjaldskrárbreytingar undanfarin ár. Rekstrarafkoma einkaréttarins hafi verið „vel viðunandi“ og einkaréttinum sé ætlað að standa undir alþjónustuskyldunum sem hvíla á fyrirtækinu.
Staða ungs fólks
Í mars árið 2016 kynnti Bjarni Benediktsson, sem þá var fjármálaráðherra í ríkisstjórn Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar, skýrslu um stöðu aldamótakynslóðarinnar og samanburð á efnahagslegri stöðu ungs fólks á undanförnum áratugum, einskonar kynslóðareikninga. Megin niðurstöður skýrslunnar er að ungt fólk hefur dregist aftur úr líkt og jafnaldrar þeirra erlendis. Fólk á aldrinum 18 til 35 ára hefur lægri kaupmátt í dag en árið 1990. Fólk nær hámarkstekjum seinna á ævinni en áður. Tekjuávinningur menntunar hefur lækkað frá því sem var. Frá árinu 2004 hefur hlutdeild ungs fólks sem á eigin húseign lækkað og fasteignaverð hafði árið 2016 tvöfaldast frá því árið 1990 en raunvirðið lækkað um helming á tímabilinu. „Sú staðreynd að fasteignaverð hefur hækkað verulega umfram ráðstöfunartekjur þessara aldurshópa bendir til að um þessar mundir sé greiðslubyrði lána ekki aðalvandamálið fyrir ungt fólk heldur öllu fremur getan til að safna fyrir útborgun, sem reynist erfiðari hjalli að yfirstíga,“ segir í skýrslunni. Þrátt fyrir þessa niðurstöðu vildi Bjarni ekki kannast við þessa niðurstöðu skömmu síðar í sérstökum umræðum á þingi um stöðu ungs fólks. „Það er athyglisvert að hverfa aftur til ársins 1990 og velta fyrir sér stöðu ungs fólks,“ sagði Bjarni Benediktsson er hann ræddi stöðu ungs fólks árið 2016. Bjarni gerði lítið úr erfiðleikum hópsins og taldi stöðuna betri í dag; hann hefðu jú, verið ungur árið 1990. „Almennt ættu allir Íslendingar að hafa það mun betra í dag en á þessum samanburðarárum frá 1990. Um það verður varla deilt. Kaupmáttur hefur vaxið svo mikið, landsframleiðsla á Íslandi er svo miklu betri. Ímyndið ykkur allar umbætur sem við höfum gert í samneyslunni, í ýmsum stuðningskerfum. Mætti ég nefna sem dæmi, fyrst barneignir eru nefndar, að það var ekki til fæðingarorlof á þeim tíma í því formi sem við þekkjum í dag. Fæðingarorlofssjóður, rétturinn til töku fæðingarorlofs með þeim hætti sem við höfum tryggt í dag í lögum var einfaldlega ekki til staðar á samanburðartímanum. Samt segir fólk að staða ungs fólks sé verri í dag en hún var þá. Ég segi: Eitt helsta hagsmunamál ungs fólks er öflugt menntakerfi og geta þessa hagkerfis til að skapa ný, spennandi störf. Á Íslandi mælist atvinnuleysi í algjöru lágmarki, samkvæmt nýjustu tölum öðrum hvorum megin við 3%. Þetta er gríðarlegt hagsmunamál fyrir ungt fólk,“ sagði Bjarni. Rétt er að taka fram að fæðingarorlof var lögfest á Íslandi árið 1975 og var því til staðar árið 1990. Með endurskoðun laga um foreldraorlof árið 1989 varð orlofið sex mánuðir, þar af einn mánuður sem var fastur við móður en afganginn gátu foreldrarnir skipt á milli sín. Árið 2000 var svo komið á fæðingar- og foreldraorlofi þar sem feður fengu sjálfstæðan rétt og stofnaður fæðingarorlofssjóður. Þegar Bjarni var tvítugur árið 1990 var fæðingarorlof vissulega styttra en í dag en þá hafði félagslega húsnæðiskerfið ekki verið lagt niður, efnahagslegur ávinningur menntunar var umtalsvert hærri, húsnæðisverð lægra og samkeppni um störf með öðrum hætti en í dag. Þrátt fyrir þá tilfinningu Bjarna að hann hafi haft það erfiðara árið 1990 en yngri kynslóðin í dag sýna fyrirliggjandi gögn að slíkar tilfinningar gefa ekki rétta mynd. Yngsti hópurinn hefur orðið eftir þegar kemur að því að njóta efnahagslegs ávinnings hagvaxtar, skilvirkni og tækniþróunar. Atvinnuöryggi er minna, hámarkstekjum nær fólk síðar á ævinni, húsnæðiseign hefur lækkað og ungt fólk býr lengur heima hjá foreldrum sínum, eignast börn síðar og er lengur í námi.
Birtist fyrst í Reykjavíkurblaðinu 1. tbl. 2. árg. 5. janúar 2019.