Viðtal Hönnu Birnu Kristjánsdóttur innanríkisráðherra í þættinum Sprengisandi, á Bylgjunni, síðastliðinn sunnudag er tilraun ráðherra til að styrkja stöðu sína. Í viðtalinu reifaði ráðherra hugmyndir sínar um að málið ætti rót sína í „ljótum pólitískum leik“ og ræddi eigin stöðu í samhengi við stöðu kvenna í stjórnmálum. Reykjavík vikublað greinir viðtalið og sannleiksgildi sumra staðhæfinga ráðherra.
Pólitískt ástand
Hanna Birna sagði:
„… Það er réttur almennings, og verður að vera skýlaus réttur almennings, að kæra ráðuneyti og kæra hið opinbera, ef því líður eins og það hafi verið beitt órétti. Ef við ætlum að láta það skapa alltaf pólitískt moldviðri, jafnvel þannig að alþingismenn séu með yfirlýsingar um að þeir treysti ekki viðkomandi stofnunum. Í hverslags réttarríki lifum við þá? Hvaða skilaboð erum að senda til almennings um rétt þeirra til að leita réttar síns gagnvart hinu opinbera. Það má ekki skapa eitthvað pólitískt ástand sem sé óviðunandi.“
Villandi framsetning
Framsetning ráðherra er villandi af þeirri ástæðu að ráðherrar starfa í umboði Alþingis og það telst ekki til pólitísks ástands að skipt sé um ráðherra. Hér er við hæfi að vitna í umsögn Bjarna Benediktssonar, fyrrverandi forsætisráðherra við lög um ráðherraábyrgð. „… samkvæmt þingræðisreglunni getur Alþingi eða meiri hluti þess hvenær sem er, losað sig við misvitran ráðherra.“ Þá stillir hún kærurétti almennings upp sem andstæðu við eftirlitshlutverk Alþingis gagnvart framkvæmdavaldinu. Eftirlitsskyldu sem hingað til hefur ekki þótt sérstök andstæða réttarríkisins. Almenningur á bæði heimtingu á að kæra ráðherra og að geta pólitískt krafist afsagnar þeirra. Staða ráðherra í lekamálinu er án fordæma í stjórnmálasögu Íslands; þótt málefni Magnúsar Guðmundssonar dómsmálaráðherra frá árinu 1932 þykji líkt að sumu leiti. Það er því spurning hvort það sé ekki óábyrgt og áróðurskennt af ráðherra að stilla málinu svo upp að krafa um afsögn hennar, vegna þess hvernig hún hefur meðhöndlað málið, sé í raun krafa um að afsagnir ráðherra verði daglegt brauð. Hvað þá að stjórnmálastöðugleika landsins sé stefnt í hættu með afsögn hennar.
Ekki sama kæra og kæra
Hanna Birna sagði:
„Að sjálfsögðu eru kærur, það eru ekki alltaf kærur sem tengjast lögreglurannsókn. En það eru kærur sem tengjast niðurstöðum í málum. Það eru kærur sem tengjast ráðningum. Við þekkjum mjög margar sem tengjast jafnréttismálum. Allir þekkja þetta.“
Hálfsannleikur og hagsmunir
Grundvallarmunur er á stjórnsýslukærum og jafnvel kærum í einkamálum annars vegar og lögreglurannsókn vegna gruns um saknæmt athæfi hins vegar. Að borgarar megi ekki hafa á tilfinningunni að þeir séu með því að leita réttar síns að blanda sér inn í „valdajafnvægið“, „pólitíkina“ eða „stöðu ráðherra“ er byggt á þröngu hagsmunamati þeirra sem verma ráðherrastólinn. Rétt er að almenningur á ekki að óttast fall ríkisstjórna eða upphlaup í íslenskri stjórnsýslu vegna þess að sami almenningur kjósi að leita réttar síns. Öllum ætti þó að vera ljóst að almenningur á rétt á að rannsóknarhagsmunir og tiltrúin á réttmæta málsmeðferð sé hafinn yfir þrönga hagsmuni, og pólitískan metnað einstaka ráðherra. Þetta má tryggja með margvíslegum hætti, þar á meðal er afsögn ráðherra.
Héðan og þaðan
Hanna Birna sagði:
„Þessar upplýsingar eru samantekt og komu mjög víða frá. Við verðum að átta okkur á að þær komu mjög víða frá. Þetta er samantekt um þennan einstakling.“
Hálfsannleikur
Þótt rétt sé að minnisblaðið sem lekið var sé samantekt úr gögnum sem komi ekki aðeins úr ráðuneytinu að er rétt að hafa í huga að samantektin sjálf var tekin sérstaklega saman fyrir ráðuneytið og var ekki til annars staðar á þeim tíma sem því var lekið. Vert er að benda á að ráðherra hefur sömuleiðis andmælt hugmyndum um að gagninu sem lekið var teljist minnisblað. Í Sprengisandi sagði ráðherra: „Þetta er ekki einu sinni minnisblað. Það er nú ruglið í þessu. Þetta er samantekt.“ Hvort gagnið sé minnisblað eður ei er í besta falli aukaatriði og hefur fátt með málið að gera. Titill skjalsins sem lekið var til fjölmiðla er: „Minnisblað varðandi Tony Omos.“ Sá titill er skýring þess hvers vegna skjalið er ávallt kallað minnisblað eða óformlegt minnisblað af fjölmiðlum. Ráðuneytið sjálft skilgreindi skjalið með þeim hætti.
Ekki sama skjalið
Hanna Birna sagði:
„Þannig að rannsóknin hefur gengið út á það að velta því fyrir sér hvernig fór þetta minnisblað, eða þessi samantekt, út úr ráðuneytinu, ef hún þó fór vegna þess að samantektin sem við höfum og höfum séð í fjölmiðlum […] Hún er ekki eins og okkar samantekt.“
Hálfsannleikur
Eftirfarandi málsgrein hefur verið bætt aftast í skjalið sem lekið var: „Ekki liggur ljóst fyrir hver er barnsfaðir hennar, en rannsóknargögn gefa til kynna að hún sé beitt þrýstingi um að segja að TO sé faðirinn þó svo að hann eigi nú í sambandi við íslenska stúlku.“ Eftir stendur að skjalið sem inniheldur um 5500 stafi og tákn er að 97 prósentum sama skjal og það sem skráð var í ráðuneytinu. Því sem næst óhugsandi er að aðili ótengdur ráðuneytinu með engan aðgang að kerfi ráðuneytisins hafi falsað skjalið af slíkri nákvæmni. Þá hefur rannsókn lögreglu leitt í ljós að Gísli Freyr Valdórsson, aðstoðarmaður ráðherra, opnaði skjalið í tvígang, vistaði á eigin tölvu og breytti, samhliða því að ræða við starfsmann Vísis í síma.
Að tjá sig eða tjá sig ekki
Hanna Birna sagði:
„Ég kaus að fara þá leið að vera algjörlega „strict“ á því að ég myndi ekki tala um rannsóknina opinberlega eða málið opinberlega til þess að reyna að hafa ekki áhrif á það.“
In the event that you are taking protease inhibitors, then it is recommended to them that they should start with the dose of 25mg of sildenafil citrate, and also they are advised not to take 25 mg of sildenafil, in generic cialis online 48 hours.It is the only medication that has sold in more than 100 countries and has achieved very good results. Erectile dysfunction is said to be an incapability to attain or maintain erection for complete penetration Related link on line viagra while the love making. When getting this kind of viagra on line cheap issues, a man finds it difficult to gain and keep hard and sufficient erection for completing a successful intercourse. This overall mechanism of cheap brand levitra helps a man running his sexual life successfully.
Ósatt
Hanna Birna hefur ítrekað haldið því fram að hún geti ekki tjáð sig um málið. Undanfarið hefur tónninn breyst í orðum ráðherra og komið hefur fram að hún kýs að tjá sig ekki um málið enda enginn sett þá kvöð á hana. Þrátt fyrir eigið þagnarbindindi hefur ráðherra ítrekað tjáð sig um málið á eigin forsendum. Þannig gagnrýndi ráðuneytið rannsókn málsins í tilkynningu á vef sínum 18. júní. Þá hefur ráðherra mætt í viðtöl hjá Mbl.is, Vísi, RÚV, Útvarpi Sögu og Bylgjunni og tjáð sig um lekamálið. Ráðherra hefur borið fyrir sig á Alþingi að hún geti ekki tjáð sig um málið. Sem ráðherra hefur Hanna Birna ekki umboð til að ákveða einhliða að svara ekki fyrirspurnum þingsins enda situr hún í umboði þess. Með því að hafa ítrekað gefið í skyn að hún „geti ekki“ tjáð sig um málið frekar en að segja hið rétta; að hún velur að tjá sig aðeins eftir eigin hentugleik, hefur ráðherra matað þingið röngum upplýsingum. Hvorki lögregla né ríkissaksóknari hefur bannað ráðherra að tjá sig pólitískt um málið sökum rannsóknarinnar.
Hundruð ósanna frétta
Hanna Birna sagði:
„Ég hef lesið mörg hundruð ósannar fréttir um mig.“
Ósatt
Fjarstæðukennt er að halda því fram að hundruð frétta um ráðherra séu ósannar. Tíu mánuðir eru síðan lekamálið hófst, sé upphaf þess miðað við 20. nóvember 2013 en þann dag birtust fréttir Morgunblaðsins og 365 miðla sem byggðu á umræddu minnisblaði. Með því að stilla málum svo upp að hundruð ósannra frétta hafi birst í málinu er ráðherra að birta almenningi verulega skekkta mynd af málinu. Sjálf hefur ráðherra kallað málið „ljótan pólitískan leik“ en ekki getað svarað hverjir standi að baki. Staðhæfing um hundruðir ósannar fréttir er því til þess fallin að undirbyggja hugmyndir ráðherra um að málið sé rekið áfram af óvildarmönnum hennar og byggi ekki á rökum og fyrirliggjandi gögnum. Í staðhæfingu ráðherra fellst að allur eða verulegur hluti fréttaflutnings af málinu sé alrangur. Fásinna er að halda slíku fram án þess að vitnað sé til fréttana og þær efnislega leiðréttar.
Enginn ráðherra
Hanna Birna sagði:
„Ég myndi aldrei sitja í embætti ef almenningur mætti ekki kæra þessar aðgerðir. Ég get ekki flúið frá borði þegar það hentar. Í því samhengi þá sæti enginn dómsmálaráðherra í þessu landi.“
Villandi framsetning
Að ráðuneyti, aðstoðarmenn starfsmenn á skrifstofu ráðherra séu til lögreglurannsóknar er án fordæma. Að ráðherra sé kallaður til yfirheyrslu lögreglu er ekki daglegt brauð. Með þessari framsetningu ráðherra gefur hún því undir fótinn að alvanalegt sé að ráðuneyti sé til lögreglurannsóknar og að aðstoðarmenn ráðherra hafi stöðu grunaðra í sakamáli. Slík framsetning er röng. Krafan um afsögn Hönnu Birni í þessu máli er ótengd hugsanlegra kæra vegna ákvarðanna ráðuneytis og undirstofnana.
Þrýstingurinn
Hanna Birna sagði:
„Ég er búin að segja það að ég beitti hann engum þrýstingi. Hann er búinn að segja það að ég beitti hann engum þrýstingi.“
Hálfsannleikur
Ráðherra hefur opinberlega gagnrýnt hve langan tíma rannsóknin tekur í tilkynningu á vef ráðuneytisins. Þá hefur ráðuneytið stokkið starfsmanni B, sem svo er nefndur í úrskurði héraðsdóms Reykjavíkur í einum þætti málsins, Gísla Frey, til varnar á vef ráðuneytisins og brigslað um Evelyn Glory Joseph, sem kærði til ríkissaksóknara leka á persónuupplýsingum um hana, að hún væri eftirlýst. Í bréfi til Umboðsmanns Alþingis segir einnig að hún hafi fundað fjórum sinnum með Stefáni Eiríkssyni, fráfarandi lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins, og átt við hann símtöl. Það er ekki rétt að Stefán hafi sagt sig engum þrýstingi beittan. Þar túlkar ráðherra staðfestingu Stefáns, á að fundirnir fjórir og símtöl hafi átt sér stað, sér verulega í hag.
Var að neita Merði
Hanna Birna sagði:
„Ég var að hafna skjalinu [sem Mörður Árnason varaþingmaður var með] vegna þess að það skjal felur í sér niðurstöðu, með mjög meiðandi ásökunum í garð þessa einstaklings. Það er ekki í skjali ráðuneytisins.“
Ósatt
Hanna Birna þvertók fyrir að hafa farið með ósannindi á Alþingi þegar hún hélt því fram í þinginu að minnisblaðið sem lekið var fyndist ekki í ráðuneytinu. Í Sprengisandi sagðist hún hafa verið að neita skjali sem Mörður Árnason hafði þá undir höndum. Þessi framsetning ráðherra er röng enda kom fyrst í ljós að Mörður væri með skjalið í sérstakri umræðu um lekamálið á þingi. Þá hafði ráðherra áður neitað tilvist skjalsins, sem fjölmiðlar vitnuðu í. Mörður sagði í samtali við blaðið að ráðherra hefði ekki getað neitað hans skjali með nokkurri vissu enda hefði hún ekki séð það skjal. Hann hefði látið lögreglu það í té. Ekki ráðherra.
Hér hefur verið snert á nokkrum ummælum ráðherra og tilraun gerð til að skýra samhengi þeirra. Umfjöllunin er ekki tæmandi.